رشد جنسی و رفتارهای جنسی در کودکان چهار ساله
رشد جنسی
والدین اغلب در مواجهه با رفتارهای جنسی فرزند خود وحشت زده می‌شوند ولی او تنها چهار سال دارد! به این دلیل که معمولاً مفاهیم دنیای بزرگسالان را به این رفتارها نسبت می‌دهند. اما کودک چهار ساله شما یک فرد بالغ نیست. او فقط بچه کنجکاوی است که سعی دارد پاسخ سوالهایش را بیابد و در این روند رفتارهای جنسی و نیاز جنسی نوشکفته خود را بروز می‌دهد. همه رفتارهایی که در این مطلب مطرح شده‌اند بخشی از رشد طبیعی کودک به شمار می‌آیند.
کودکان چهار ساله اغلب درباره رفتارهای جنسی و تفاوتهای جسمی بین دخترها و پسرها بسیار کنجکاو هستند. تعجب نکنید اگر کودک چهار ساله شما به اندام خواهر کوچکترش توجه نشان می‌دهد، به آن نگاه می‌کند، اشاره می‌کند و می‌خندد یا حتی آن را لمس می‌کند. ممکن است وقتی که لباس به تن ندارید خودش را به شما برساند تا به بدنتان دست بزند. بسیاری از والدین هنگامی که فرزند چهار ساله آنها کنارشان است بیشتر خود را می‌پوشاند و از خوابیدن یا حمام کردن همراه کودکشان خودداری می‌کنند، زیرا به نظر می‌رسد که در این مواقع کودک بیش از حد تحریک می‌شود و رفتارهای جنسی توجه او را جلب می‌کند. در این موارد میتوانید به او بگویید: “می‌دانیم که در مورد خواهرت کنجکاو هستی؛ اگر سوالی داری می‌توانی بپرسی. ولی نباید به بدن خواهر کوچکترت دست بزنی.”
از آنجایی که به دنبال یافتن پاسخ سوالهای خود است، فرصت خوبی است تا درباره تفاوتهای جسمی و رفتارهای جنسی پسرها و دخترها برای او کتاب مناسبی بخوانید وقتی در این باره با کودک خود صحبت می‌کنید سعی کنید اسامی صحیح اندامها را به کار ببرید. مثلاً به جای اینکه بگویید: “پوپولی” بگویید: “آلت تناسلی مردانه“
این کار نشان می‌دهد که شما برای اندامهای جنسی فرزند خود به اندازه دیگر قسمت‌های بدن او ارزش و احترام قائل هستید و به کار بردن واژه “اندامهای خصوصی” بهتر است زیرا چهار ساله‌ها معنی کلمه خصوصی را درک می‌کنند. به هیچ وجه غیر عادی نیست اگر سرزده وارد اتاق فرزند چهار ساله خود شوید و ببینید او و دوستش برهنه شده‌اند و به بدن یکدیگر را نگاه می‌کنند این اتفاق طبیعی است و معمولاً دکتر بازی نامیده می‌شود. کودکان این کار را فقط از روی کنجکاوی انجام می‌دهند اگر با دیدن بچه‌ها در این وضعیت تعجب کردید از بروز هر واکنشی که نشان دهد آنها کار نادرست انجام داده‌اند اجتناب کنید. درعوض خیلی عادی بگویید: ” بهتر است لباس‌هایتان را بپوشید” و وقتی لباس‌هایشان پوشیدند به آنها بگویید: ” کنجکاوی درباره بدن یکدیگر کافی است. می‌توانیم درباره بدنتان باهم صحبت کنیم، ولی اجازه ندارید به اندامهای خصوصی یکدیگر دست بزنید.“
زمانی که کودکتان در این مرحله از کنجکاوی به سر می‌برد و رفتارهای جنسی را از خود بروز می‌دهد و از این بازی‌ها انجام می‌دهد؛ وقتی که مهمان دارد در اتاقش را باز نگه دارید و هرچند وقت یکبار به او سر بزنید. کودکانی که مدتها تنها می‌مانند و به این ترتیب اندامهای یکدیگر را می‌شناسند ممکن است دچار اضطراب شدید شوند. باید برای آنها محدودیتهای قائل شوید. چهار ساله‌ها سوالها و تصورات بسیاری در باره اندام خود دارند. شاید گاهی یک دختربچه تعجب کند که چرا آلت تناسلی مردانه ندارد. یک بار مادری گفت که روزی می‌بیند دخترش در توالت ایستاده و به داخل کاسه آن نگاه می‌کند وقتی از او می‌پرسید چه کار می‌کنی؟ “دخترش پاسخ می‌دهد که دارد می‌بیند آیا آلت تناسلی‌اش داخل توالت افتاده است.” مادر دیگری واکنش دخترش را بعد از دیدن اندام برهنه برادر نوزادش چنین تعریف می‌کند: دخترم در حالی که تکه‌ای چوب جلویش گرفته بود در خانه می‌دوید و می‌گفت: “حالا من هم یک آلت تناسلی دارم“
ممکن است پسر بچه‌ای تعجب کند که خودش آلت تناسلی دارد ولی خواهرش مهبل دارد. یکبار پسر بچه‌ای از پدرش پرسیده بود ” آیا آلت خواهرم کنده شده است؟ آیا کسی میخواهد مال مرا هم بکند؟” هنگامی که فرزندتان این موضوعها را پیش می‌کشد دقت کنید که به حرف‌هایش نخندید یا افکارش را بی اهمیت جلوه ندهید. اینها بخشی از نگرانی‌های او هستند. در عوض میتوانید برای او توضیح دهید که دخترها و پسرها از نظر جسمی و رفتارهای جنسی با یکدیگر تفاوت دارند. حتی میتوانید اضافه کنید که وقتی آنها بزرگ شوند و مثل مامان و بابا افراد بالغی شوند این تفاوت‌ها به آنها کمک خواهد کرد تا بچه دار شوند. به کودکتان اطمینان دهید که اندام او زیباست.
چهار ساله‌ها از اندام خود لذت می‌برند، ممکن است آنها هیچ چیزی را بیشتر از این دوست نداشته باشند که آنقدر در وان آب گرم بمانند تا پوست دست و پاهایشان چین بخورد یا به محض ورود به خانه لباس‌هایشان را درآورند و برهنه شوند و فقط با کفشهای کتانی که به پا دارند در خانه برگردند. علاوه بر آن حتی ممکن است از دست زدن به اندامهای تناسلی خود لذت ببرند حتی بچه‌های کوچک هم این لذت را کشف می‌کنند. گاهی اوقات ممکن است کودک بعد از خودارضایی برای تسکین بخشیدن به خود بهره بگیرد. در موارد دیگر ممکن است تنها زمانی این نوع از رفتارهای جنسی را انجام دهد که در بستر خود در حال استراحت است. تمامی والدین احساس ناخوشایندی نسبت به خود ارضایی دارند با این همه اهمیت زیادی دارد که آنها با این موضوع واقع بینانه برخورد کنند که این کار فقط نوعی از رفتارهای جنسی است که یک بچه کوچک از خود بروز می‌دهد و با گذشت زمان برطرف خواهد شد، مثل انگشت مکیدن.
اگر دیدید کودکتان خود ارضایی می‌کند کاری انجام ندهید که او در آینده از تجربه صحیح لذت بردن از اندام خود خجالت بکشد. این کار باعث می‌شود که احساس بدی نسبت به بدن خود پیدا کند و فکر کند که اگر جسمش تا به این اندازه بد است، پس خود او هم بد است و به دلیل لذت بردن از جسمش یک عمر احساس گناه کند. با دیدن این گونه از رفتارهای جنسی در کودکتان سعی کنید توجه او را به موضوع دیگری جلب کنید. ممکن است برای کودک سخت باشد که از او بخواهید دست از خود ارضایی بردارد. بیشتر والدین متوجه شدند که اگر دائماً کودک را از کاری منع کنند معمولاً بیشتر آن را انجام می‌دهد. اگر احساس می‌کنید که این رفتارهای جنسی با بعضی از ناراحتی‌ها ارتباط دارد مثلاً (مادربزرگ به شدت مریض شده) برای کمک کردن به کودک خود برای غلبه بر اضطراب با روان درمانگر این گروه سنی مشاوره کنید. توجه به این نکته در زمینه رشد کودک بسیار اهمیت دارد که درباره اندام و لذت جسمی و رفتارهای جنسی با او قاطعانه صحبت کنید. هر انسانی آمیزه‌ای است از جسم و روان و برای آنکه بتواند حس خوبی نسبت به خود داشته باشد باید بتواند برای هر دو ارزش قائل شود.
ترس از لذت جسمی و هرگونه رفتارهای جنسی می‌تواند در بزرگسالی او را از برقراری روابط سالم با دیگران محروم کند. اگر در کودکی به فرزند خود تصورات مثبت را القا کنید که رشد می‌کند می‌تواند با فراغ بال از لذت شنا کردن در آبهای گرم فیروزه‌ای رنگ، یک ورزش در آب و برقراری رابطه عاشقانه و صمیمی در بزرگسالی لذت ببرد. این تجربه‌ها برای فرد بسیار با ارزش است. این همان احساسی است که والدین می‌خواهند فرزندشان در طول زندگی بارها و بارها آن را تجربه کند؛ یعنی همان حس بیهوده نبودن در طول زندگی.
منبع: کتاب کلیدهای رفتار با کودک چهار ساله
نویسنده: مری والاس
مترجم: دکتر مینا اخباری آزاد
