اهمیت کودکستان و پیش دبستانی در رشد مهارتهای کودکان
اهمیت کودکستان برای نوآموزان
اهمیت کودکستان آن است که برای خردسالان فرصت روابط متقابل با همسالان خود در محیطی با ساختار گروهی خاص آنها زیر نظر یک مربی صمیمی و دلسوز فراهم می‌شود. در کودکستان قوانین برنامه‌ها و ارزشهای خاصی دنبال می‌شود. اگر نگاهی مخفیانه به کلاس فرزندتان در کودکستان بیاندازید کودکان شاد را در حال بازی کردن خواهید دید. مربی به کودکان کمک می‌کند تا مهارتهای اجتماعی و عاطفی خود را پرورش دهند و عشق به یادگیری و ابراز وجود در آنها ایجاد گردد. به آنها می‌آموزد که به عنوان عضوی از یک گروه چگونه می‌تواند عملکرد موثری داشته باشد. بسیاری از مربیان اوایل دوره کودکی معتقدند که این آموزشها مهمترین اهداف یک برنامه پیش دبستانی از نظر کیفی به شمار می‌آیند، زیرا سنگ بنای شکل‌گیری یک زندگی شاد و موفق هستند. برنامه‌هایی که در درجه اول به آموزش مهارتهای تخصصی در این سن می‌پردازند عمدتاً شتابزده هستند.
امتیاز و اهمیت کودکستان در این است که مربیان آموزش دیده‌اند و با هر زمینه‌ای که کودک به کمک بیشتری نیاز داشت آشنایی دارند. از طریق کوشش دوجانبه والدین و مربی می‌توان به زودی مشکل را برطرف کرد. بیشتر والدین در می‌یابد که وقتی فرزندشان به کودکستان می‌رود همه جنبه‌های رشد در او تقویت می‌گردد.
اهمیت کودکستان در رشد مهارتهای اجتماعی
عبارتهای مثبتی که آموزگاران به کار می‌برند و رفتار احترام آمیز آنها بر فضای کلاس تأثیر مثبت می‌گذارد و استانداردهایی را برای روابط اجتماعی متقابل در کلاس به وجود می آورد. کودکان بر اساس آنچه در خانه آموخته‌اند به مرور زمان جذب روشهای مربی و ارزشهای مدرسه می‌شوند، سپس همچنان که به تمرین مهارتهای تازه با یکدیگر می‌پردازند خود کودکان به نوعی به یکدیگر آموزش می‌دهند. آنها برای دوستان خود الگوی رفتاری مثبت هستند و دائم یکدیگر را از قوانین آگاه می‌کنند. کودکان در مدرسه درباره رعایت نوبت و شریک شدن با دیگران بسیار خواهد آموخت. برای استفاده از دستشویی باید در صف ایستاد صبورانه انتظار بکشد تا نوبتش برسد و بتواند برای خود مقداری آب میوه بریزد.
همچنان که دایره وار به شکل گروهی در کنار دیگران می‌نشینند، خواهد آموخت که همه ما باید آرام بنشینیم و به یکدیگر توجه کنیم و مهارتهای شنیداری او پیشرفت خواهد کرد. همزمان که تشویق می‌شود به سوالات پاسخ دهد، نظر خود را بگویید یا بایستد و درباره اسباب بازی خاص خود برای همکلاسی‌هایش صحبت کند. قدرت ابراز احساسات در او افزایش پیدا خواهد کرد وقتی میز را میچیند یا وقتی که برنامه آموزشی موسیقی پخش می‌شود، روی قالیچه ای نشسته و آرام برای خود می‌خواند، در واقع توان خود را برای همکاری افزایش میدهد. در طول روز مربی رفتار مثبت را با گفتن این عبارتها در او تقویت خواهد کرد: «خوب گوش کردی» یا «نوبت را خوب رعایت کردی».
همچنان که به وضوح می‌بینیم نقش معلم در پرورش رشد اجتماعی کودکان بسیار مهم است. باید به اهمیت کودکستان و همچنین اهمیت مدرسه و انتخاب این دو دقت نظر بیشتری داشته باشیم.
اهمیت کودکستان در رشد مهارتهای عاطفی کودک
فرزندتان در کودکستان از نظر عاطفی رشد پیدا خواهد کرد. وقتی به او گفته می‌شود: “مداد رنگی برای نقاشی کشیدن است نه برای پرت کردن”. یا “وقتی عصبانی هستی حرف بزن”. کودک کنترل بیشتری بر رفتارهای خود به دست خواهد آورد. مربی اغلب او را مورد حمایت عاطفی قرار میدهد و راههای برای بیان احساساتشان نشان میدهد. یا شاید یکی از دوستانش برای دلداری دادن او را در آغوش بگیرد و در اینجا نیز مربی دوست داشتنی و محترمی که به احساسات بچه‌ها توجه نشان میدهد حال و هوایی کلاس را عوض خواهد کرد. همچنین کودکان اغلب به طور گروهی درباره احساسات خود نظر می‌دهند.
این وظیفه مربی است که به کودکان کمک کند تا با گفتگو اختلافهای خود را حل کنند. او می‌تواند دست بچه‌ها را به آرامی در دستش بگیرد و از آنها بخواهد درباره احساسات خود با هم صحبت کنند. به عنوان مثال او خواهد گفت: ” به دوستت بگو چرا عصبانی هستی؟” یا از آنها بپرسد: “فکر می‌کنی برای رفع مشکل چه باید کرد؟” تا آنها بتوانند به راه حل صلح آمیز برسند. کودکان مهارتی را آموخته‌اند که می‌توانند بعدها از آن بهره ببرند.
اهمیت کودکستان در رشد شناختی کودک
بسیاری از مربیان پیش دبستانی معتقدند که بچه‌های کوچک کارها را به شکل عملی بهتر یاد می‌گیرند چرا که حواس خود را به کار می‌گیرند نه اینکه تحت آموزش‌های رسمی قرار بگیرند. آنها معتقدند نشاندن بچه‌های کوچک و وادار کردن آنها به نوشتن از روی حروف در دفترچه یا به خاطر سپردن کارتهایی که به سرعت از جلوی چشم رد می‌شوند می‌توانند برای بچه‌های کوچک خسته کننده، همراه با محدودیت و ناراحت‌کننده باشد و حتی احساسات منفی نسبت به یادگیری در کودک ایجاد کند. کودکان پیش دبستانی باید در اطراف اتاق بگردند و بر اساس علاقه و خلاقیت‌های خود اشیا را کشف کنند. همچنان که کودکان وانمود می‌کنند فروشنده هستند. خرگوشهای اسباب بازی فکری را کنار هم قرار می دهند یا از خمیر بازی، دایناسوری می‌سازند. مفاهیم مهمی را یاد می‌گیرند از جمله شکل، اندازه، وزن، اعداد و…
از طریق آموزش گروهی تمام این مفاهیم به روشهای طبیعی تقویت می‌شوند. وقتی آنها درباره تفکرات خود صحبت می‌کنند و اطلاعاتی را به دوستانشان در میان می‌گذارند یا از مربی سوالاتی را میپرسند قدرت درک خود را افزایش می‌دهند. کودکان در کارهای گروهی شرکت می‌کنند. فعالیتهایی مثل: ترکیب کردن رنگها با یکدیگر یا کاشتن دانه گیاهان. وقتی آنها به چنین روش عینی چیزهایی را یاد می‌گیرند اطلاعات تازه در ذهنشان به راحتی انسجام می‌یابد و حتی بچه‌ها تمایل پیدا می‌کنند همان تجربه را در خانه تکرار کنند. معمولاً خواندن و نوشتن زود هنگام در کودکان بر اساس علاقه یا نیاز فعال می‌شود.
اهمیت کودکستان در پیروی از قوانین و دستورالعمل‌ها
در عین حال که در مرکز پیش دبستانی وقت زیادی برای بازی آزاد در نظر گرفته می‌شود باز هم یک برنامه مشخص برای هر روز وجود دارد. به عنوان مثال انتخاب آزاد بازدید گروهی، بازی در حیاط، خوردن یک غذای سبک، استراحت و سپس تعطیلی کلاس. چنین ساختاری باعث ایجاد امنیت و راحتی برای کودکان می‌شود. آنها دقیقاً می‌دانند که انتظار چه کاری را باید داشته باشند. همچنین سبب می‌شود که کودک از قوانین پیروی کند و با دیگران همکاری نماید. گاهی والدین حیرت می‌کنند که فرزندانشان قوانین را در مدرسه راحت‌تر به دنبال می‌کنند تا در خانه؛ این همان برنامه روزانه است و همه آن را انجام می‌دهند!
اهمیت کودکستان در ایجاد استقلال برای کودکان
فرزندتان در مدرسه مستقل تر خواهد بود. او مشاهده خواهد کرد که چگونه کودک دیگری زیپ خود را باز می‌کند یا دکمه‌های بلوزش را می‌بندد و فقط برای آنکه نشان دهد بزرگتر شده از او تقلید می‌کند. مربیان کودکان را تشویق می‌کنند که خودشان به دستشویی بروند و بعد از خوردن خوراکی، فنجان و دستمال خود را جمع می‌کنند. گاهی والدین حیرت می‌کنند که کودکشان وقتی در کودکستان است می‌تواند بینی خود را تمیز کند، ولی در خانه اصرار دارد که والدینش این کار را انجام دهند یا چرا کودک در کلاس به میل خود اسباب بازیهایش را جمع می‌کند اما در خانه به والدینش می‌گوید اتاقم را مرتب کنید.
پاسخ آن است که در کودکستان فشار همسالان نقش اصلی را بازی می‌کند. اما در خانه نیروهای دیگر در صحنه هستند. والدین اغلب به دلیل مصلحت شخصی کاری را برای کودک انجام می‌دهند. علاوه بر آن فرزندتان علاقه خاصی دارد که همیشه کودک باقی بماند و در این باره دچار تضاد می‌شود که آیا می‌خواهد استقلال پیدا کند یا نه. مطمئن باشید که بعضی از مهارتهای مستقل تازه او به خانه نیز راه پیدا خواهند کرد! رفتن به کودکستان به خودی خود در استقلال را پرورش میدهد. کودک احساس قدرت می‌کند زیرا دور از خانه خودش کارهایی را انجام میدهد.
عزت نفس
وقتی فرزندتان در طی برنامه روزانه می‌شنود که “آفرین”، ” وقتی مریض بودی دلمان برایت تنگ شد” یا ” نظرات تو را دوست دارم”، به عنوان فردی از یک گروه، احساس شایستگی و ارزش خواهد کرد. نتیجه نهایی از تجربه مهدکودک رفتن باید سبب شود احساس خوبی نسبت به خود پیدا کند. روابط اجتماعی خوبی برقرار نماید، به افرادی که امور را در دست دارند اعتماد کنند و از همه مهمتر از مدرسه رفتن لذت ببرد!
منبع: کتاب کلیدهای رفتار با کودک چهار ساله
نویسنده: مری والاس
مترجم: دکتر مینا اخباری آزاد
